Nieuws

Blog 3 Melkkoe Louise1946: erfelijkheid en genetische aanleg

Gepubliceerd op
16 juni 2021

Dairy Campus in Leeuwarden is hét innovatiecentrum voor de melkveehouderij en de zuivelketen. Om onze missie te realiseren zijn de 500 melkkoeien onmisbaar. Zij produceren naast melk vooral data. Louise1946 is één van deze koeien. Haar volgen we in deze blog.

Louise1946 is op 10 maart 2018 geboren en vernoemd naar Prof.dr.ir. Louise O. Fresco, bestuursvoorzitter van Wageningen University & Research.

Het nummer 1946 is haar werknummer en vormt onderdeel van haar levensnummer zoals dat in haar paspoort staat. In deze tweemaandelijkse blog geven we aan de hand van haar activiteiten een inkijkje in de gang van zaken op ons centrum en wat er gebeurt met onze dieren.

In de eerste blog stond dat Lousie1946 op 19 december 2020 voor de tweede maal bevallen is van een gezond kalfje, Ymkje Louise. In de daarop volgende blog [blog 2] beschreven we deze zwangerschap en geboorte. In deze nieuwe editie gaan we verder in op de erfelijkheid en genetische aanleg van Louise1946 en haar nakomelingen.

Koe van de toekomst

Een veehouder wil gezonde koeien die voldoende melk met goede gehalten opleveren. Het DNA van de koe is hierin erg bepalend. Zijn de genen dominant of recessief? En is de koe homozygoot of heterozygoot voor een erfelijke eigenschap?

Het doel van de fokkerij is om een melkkoe te ontwikkelen die veel melk geeft met een hoog vet- en eiwitpercentage, die dit lang volhoudt, diervriendelijk te managen is, vruchtbaar en efficiënt is en met een goede gezondheid door het leven gaat. Kortom, een lange productieve levensduur. Het streven is dat de dochters een verbetering zijn ten opzichte van de moeder.

Naast de genen die een koe heeft, is de omgeving belangrijk: het voer dat ze krijgt, de stal waar ze in gehuisvest is; dit alles is van groot belang. Haar leefomgeving heeft een grote invloed op de prestatie en hoeveel van haar genetische potentie ze waar kan maken.

In deze blog focussen we ons op het genenpakket van Louise1946 en haar nakomelingen.

Klik om uit te vergroten
Klik om uit te vergroten
Klik om uit te vergroten
Klik om uit te vergroten

Fokwaarden

Dit rapport van Louise laat zien dat haar klauwgezondheid en vruchtbaarheid beter zijn dan gemiddeld, want haar fokwaarden zijn boven de 100. Ook de fokwaarden voor CRV gezondheid en efficiëntie laten zien dat ze daarvoor beter presteert dan de gemiddelde melkveepopulatie in Nederland: voor Gezondheid 5% beter en voor Efficiëntie 2% beter. Het rapport laat ook zien dat haar eiwitpercentage lager is. Dit is een kenmerk om rekening mee te houden bij de stierkeuze voor haar nakomelingen, want uiteindelijk willen we koeien in de stal die veel melk geven met een hoog vet- en eiwitpercentage.

Louise1946 heeft een goede fokwaarde voor vruchtbaarheid  (104, dus >100, dus beter dan gemiddeld). Dat zien we ook terug in de praktijk, want binnen 60 dagen na afkalven van haar tweede kalfje, is ze alweer succesvol geïnsemineerd met zaad van CRV stier Gladiator. Rond 17 november 2021 wordt haar derde nakomeling verwacht.   

Twee dochters            

Inmiddels heeft Louise1946 twee koekalfjes voortgebracht, beide geboren in het jaar 2020; 3022 in februari en 3498 in december. De hiervoor geselecteerde stier geeft hogere gehaltes (positieve getallen) op de fronten waar Louise minder scoort dan gemiddeld. Het doel en de verwachting is dat haar nakomelingen hogere fokwaarden hebben, want uiteindelijk komt de helft van de genen van de moeder en de andere helft van de vader.
Toen we de dieren nog niet genotypeerden, wisten we niet exact welk DNA een dier had. Met andere woorden: welke helft van de genen ze van de moeder en van de vader had geërfd. Als Louise dus tweemaal met dezelfde stier gedekt zou worden, dan hebben beide nakomelingen bij de geboorte dezelfde fokwaarden. Maar door het genotyperen weten we exact welk DNA het dier heeft, en daarmee kunnen we dus ook een betere inschatting van haar genetische aanleg maken.

Op basis hiervan verwachten we dat de nakomelingen hogere gehaltes hebben dan Louise1946. In theorie kunnen ze de ‘pech’ hebben met onvoordelige genen die ze krijgt van haar vader en van haar moeder, en zal ze dus ook negatieve waarden krijgen op haar fokkerijlijst.

Louise1946 Dochter 1 (3022) Dochter 2 (3498)
Melkproductie +275 -561 +293
Vet % -0,12 +0,22 -0,13
Eiwit % -0,05 +0,27 +0,11
Efficiëntie 2 6 5
Mastitis 104 107 102

De getallen in bovenstaande tabel laten zien dat door Louise te insemineren met een geselecteerde fokstier van CRV (Bouncer) er een nakomeling (3022) geboren is die, naar verwachting, want het is nu natuurlijk nog een pink, een hoger eiwitpercentage zal hebben in haar melk dan de gemiddelde melkveepopulatie. Dus de mindere prestatie van Louise (lager eiwitpercentage dan gemiddeld) is verbeterd bij haar nakomeling door de juiste stierkeuze. Ook andere belangrijke kenmerken als gezondheid en efficiëntie zullen beter zijn dan de prestaties van Louise. De melkproductie blijft tot nu toe wel ver achter, een groot verschil.

Door Louise1946 te insemineren met dezelfde vader (Bouncer) is er nog een nakomeling (3498) geboren. Ook haar eiwitpercentage zal naar verwachting hoger zijn dan gemiddeld en dus een verbetering ten opzichte van de prestaties van haar moeder. Haar efficiëntie zal ook beter zijn, maar ze zal iets gevoeliger zijn voor mastitis dan haar moeder, maar nog steeds minder gevoelig dan de gemiddelde melkveepopulatie (want de fokwaarde is nog altijd >100). De melkproductie is net als bij de moeder, maar in tegenstelling tot de eerste dochter, hoog.

Verlagen methaanemissie

Het doel van de fokkerij is om de volgende generatie beter te maken dan de huidige generatie. Momenteel wordt er door Wageningen Livestock Research, onder leiding van fokkerij-expert Yvette de Haas, onderzocht om op termijn via de fokkerij de methaanemissie uit koeien geleidelijk te verlagen. In het project ‘Genetische mogelijkheden om enterische methaanemissie van melkvee te verlagen’ worden de verschillen in methaanemissie tussen dieren en de erfelijkheid daarvan bij runderen in beeld gebracht.